Onze laatste liverecensie.
Onze laatste albumrecensie.
Ons laatste interview.
Onze laatste video.
Wie zijn ze?
Het uit Bergen afkomstige Immortal staat begin jaren negentig samen met Mayhem, Darkthrone, Burzum en Emperor aan de basis van de oorspronkelijke Noorse black metal. De drijvende krachten achter de band zijn vanaf het prille begin multi-instrumentalist/boegbeeld Abbath (Olve Eikemo) en tekstschrijver/cultuurbewaker Demonaz (Harald Nævdal). Nadat het duo eind jaren tachtig de eerste (deathmetal)stappen heeft gezet met oerbands Old Funeral en Amputation, is Immortal in 1992 samen met Darkthrone de eerste band die een volwaardig blackmetalalbum aflevert, het rauwe debuut Diabolical Fullmoon Mysticism.
Wat deden ze?
In ieder geval géén kerken in brand steken. In tegenstelling tot veel van hun roemruchte collega’s houden de mannen van Immortal zich niet bezig met satanisme, nazisme of moordpartijen; al is Abbath in de vroege scene naar verluidt op (voor hem typerende) ongelukkige wijze de verbindende schakel tussen Euronymous (Mayhem) en zijn latere moordenaar Varg Vikernes (Burzum). Immortal concentreert zich vooral op het maken van muziek én een goede, over the top show, en is daarmee enigszins een buitenbeentje in de scene.
Controverse roept de band eigenlijk alleen op door het volslagen cartooneske imago. Immortals rariteitenkabinet bestaat uit dik aangezette corpse paint, allerhande buitenproportioneel wapengerei, zwaar gepantserde scheen- en schouderbeschermers, het olijke hoofd, de gekke bekken en kontschuddende danspasjes van Abbath, en muzikale strapatsen als de schmierende Popeyevocalen ("blergh!") en het citeren van Star Wars' 'Imperial March' in het titelnummer van Pure Holocaust. Dit alles is gesitueerd in een zelfbedachte mythische Noorse wereld genaamd Blashyrkh - waarbij nota bene zelfs een ecologische ondertoon valt te bespeuren - en wordt rijkelijk geïllustreerd door 'actiefoto's' van de band in bossen en op besneeuwde bergtoppen, zoals bijvoorbeeld te zien op de destijds nogal wat ophef veroorzakende witte (!) hoes van Battles in the North. Maar het zijn toch vooral de hilarische videoclips van 'Call of the Wintermoon', 'Grim and Frostbitten Kingdoms' en 'Blashyrkh (Mighty Ravendark)' die Immortal voor altijd brandmerken als de KISS van de black metal.
Hoe prominent de rol van Immortals imago ook is, het draait in de eerste plaats natuurlijk om de muziek. In tegenstelling tot de meeste Noorse blackmetalbands van het eerste uur heeft Immortal niet meteen gepiekt, en wordt het in zijn muzikale ontwikkeling een stevig handje geholpen door elk-nadeel-heeft-zijn-voordeel toevalligheden. Naar goed Spinal Tapgebruik heeft Immortal aanvankelijk flink te kampen met het fenomeen van 'exploderende drummers'. Als zanger/bassist Abbath op het tweede album Pure Holocaust (1993) dan uiteindelijk zelf maar plaatsneemt op de drumkruk, blijkt hij zo ziedend snel en agressief te kunnen spelen dat het album niet alleen een grote sprong voorwaarts voor Immortal en een mijlpaal in de black metal betekent, maar uiteindelijk zelfs de ondergang van gitarist Demonaz. Na jaren van onmenselijk snelle tremolo picking valt hij in 1997 ten prooi aan acute peesontsteking, waardoor hij de gitaar aan de wilgen moet hangen en voortaan de rol van tekstschrijver en ideoloog van Immortal voor zijn rekening neemt.
Als gevolg van al deze slapsticktaferen ontdekt alleskunner Abbath echter wel zijn ware roeping, die van meestergitarist. Op At the Heart of Winter uit 1999 blijkt dat hij een zeldzaam talent heeft voor het schrijven en spelen van virtuoze, eclectische, melancholische, haast sentimentele riffs-in-mineur, die door de fors verbeterde productie van vakman Peter Tägtgren en het strakke spel van de nieuwe drummer Horgh bovendien nu ook alle ruimte krijgen om te schitteren. Jarentachtiginvloeden als Duitse thrash- en glammetal zorgen voor meer melodie, ritmische diversiteit en showmanschap, en scheppen zo lucht in de tremolo riffsalad en blastbeatdiarree van weleer. Alleen al de albumopener 'Withstand the Fall of Time' bevat met zijn afwisselend beukende, snijdende en getokkelde riffs, catchy stops en flashy squeals al bijna meer variatie dan het gehele voorafgaande oeuvre van Immortal. Het is dan ook niet meer dan logisch dat de band tot op de dag van vandaag vasthoudt aan de op dit inmiddels klassieke album geïntroduceerde epische stijl.
Waarom waren ze zo goed?
Het qua imago volstrekt ridicule en toch immens succesvolle Immortal illustreert als geen ander een kwestie die het metalgenre in zijn algemeenheid en al vanaf het allereerste begin parten speelt: hoe valt er van deze infantiele overkill in godsnaam nog chocola te maken?
Immortal spot met alle wetten van authenticiteit, auteurschap en serieusheid die sinds de jaren zestig in de popmuziek gelden. Metal van de bovenste plank zoals Immortal het speelt appelleert al dan niet bewust aan de oorspronkelijke essentie van rock-'n-roll als als spielerei, als silly music waarbij je van pure opwinding je tong uit wil steken. Theatrale puberale ongein, maar ondertussen wel met je ballen uit je broek de concurrentie naar huis spelen met goddeloze teringherrie; "great balls of fire", "awopbopaloobopalopbamboom", "stop making sense".
Die spielerei gaat bovendien nog verder: de grote kracht van metal als genre en een band als Immortal in het bijzonder is het vermogen, of beter gezegd de mogelijkheid om te spelen met lagen van betekenis en te jongleren met tegenstellingen, en de opwindende wrijving die dat teweegbrengt bij de luisteraar. Het is wat de Amerikaanse popcriticus Chuck Eddy ooit treffend omschreef als de Wet van Gladys Knight & the Pips: Zonder de comic relief van The Pips ("woo-woo!") zou de hartverscheurende soul van Gladys lang niet zo hard aankomen.
De tragikomische held Abbath is dan ook een vat vol tegenstrijdigheden, een schitterend ongeluk, een onvrijwillige brokkenpiloot, tot twee keer toe Immortals toevallige muzikale gamechanger, de cockrocker gegijzeld in de sprookjeswereld van Demonaz, de ultieme idiot savant die slechts gewapend met zijn gitaar de elementen bestrijdt. Alles komt prachtig samen in zijn gitaarlesvideo's (deel 1, deel 2, etc.), die zo mogelijk nog hilarischer zijn dan de videoclips van Immortal, en die bewijzen dat hij afgeschminkt een nog veel grotere larger-than-life goofball is dan mét corpse paint: stoer (de woeste alles-of-niets gitaarcowboy), kolderiek (het accent, de gekke bekken én de zelfspot) en vertederend (het bedeesd en liefdevol praten over zijn grote glamrockvoorbeelden Eddie van Halen, Ace Frehley en 'Winnie Wincent') tegelijk.
Maar tussen de bedrijven door laat hij wel horen over een naar eigen zeggen voor een groot deel bij elkaar gejat, maar daardoor niet minder adembenemend riffarsenaal te beschikken, dat qua harmonische rijkdom, majestueuze melancholie en epische grandeur eigenlijk alleen zijn gelijke kent in het klassieke werk van Metallica-met-Cliff Burton. De grootste clown is tegelijk het grootste genie; in metal is het de normaalste zaak van de wereld. Abbath is Gladys Knight én The Pips in één.
De crux bij gelaagde, over the top 'schmiermetal' als die van Immortal blijft echter suspension of disbelief en voldoende vaardigheid in artistieke hersengymnastiek om als het er op aankomt de kunst nooit gelijk te stellen aan de kunstenaar. Diens eventuele bedoelingen - voor hetzelfde geld zijn die gitaarlesvideo's doodleuk in scène gezet - zijn altijd ondergeschikt aan de perceptie en de macht van de luisteraar, die vrij is om zijn eigen betekenis te construeren uit de grabbelton van contrasterende indrukken. Zo beschouwd is juist dat rare, ongrijpbare Immortal het summum van de blackmetalkernwaarde van Nietzscheaanse zelfbeschikking.
Wat gebeurde er toen?
De interwebz. Geheel in de lijn van de 'speelbal-van-de-luisteraar' doctrine wordt Immortal in de eenentwintigste eeuw een dankbaar doelwit voor met Photoshop gewapende toetsenbordridders, die de ene na de andere parodie lanceren op basis van het schot-voor-open-doel beeldmateriaal van de tot campy culthelden verworden gepantserde pandaberen. De band zelf reageert er desgevraagd redelijk koel op, maar het gaat ze schijnbaar toch niet in de koude kleren zitten. Na het magnum opus Sons of Northern Darkness uit 2002 is de pijp leeg bij Abbath en een jaar later wordt Immortal jammerlijk opgeheven.
Abbath gaat zich bezinnen in een hutje op de hei, om in 2006 afgeschminkt en ongooglebaar terug te keren met zijn back to basics Immortal-meets-Motörhead project I (luister op Spotify), met zijn oude strijdmakker Demonaz wederom op de achtergrond aanwezig als tekstschrijver. Het blijkt de opmaat voor de definitieve herrijzenis van Immortal zelf: vanaf 2007 wordt er weer opgetreden, en twee jaar later volgt de prima comebackplaat All Shall Fall, uiteraard weer vergezeld van een ouderwetse dijenkletser van een videoclip.
Dat Immortal anno 2011 nog steeds niets aan relevantie heeft ingeboet blijkt bijvoorbeeld bij de ook op Fortarock aanwezige occulte popmetaljokers Ghost, die Immortals spel met het contrast tussen hilarisch uiterlijk vertoon en kwaliteitsmuziek verder perfectioneren. De beste blackmetalplaat van vorig jaar kwam op naam van het Amerikaanse Inquisition, die Immortal niet alleen muzikaal kopiëren en uitvergroten (sneeuwschuiverriffs en Popeye met een keelontsteking), maar het grote Noorse voorbeeld zelfs in clowneskheid nog naar de kroon steken. Het mooiste en meest veelzeggende eerbetoon is echter van de heilige huisjes slopende jonge honden van Revocation: het instrumentale 'Across Forests and Fjords' is niets minder dan een gracieuze buiging van de onlangs tot beste moderne metalgitarist gekroonde David Davidson richting meester Abbath.
Op 2 juli is Immortal dus een van de headliners op het Fortarockfestival in Nijmegen, samen met onder meer die andere (black)metalgrootheid-met-gebruiksaanwijzing, Tom G. Warrior. Er kan weer gelachen worden om Abbaths dolkomische aankondigingen en booty shakes, geheadbangd op 'Withstand the Fall of Time' en 'Sons of Northern Darkness', en ondertussen stiekem een traantje worden weggepinkt.
Beluister het volledige oeuvre van Immortal op Spotify.
(Foto's: Peter Beste)
http://www.kindamuzik.net/achtergrond/immortal/ovt-immortal-een-schitterend-ongeluk/21762/
Meer Immortal op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/immortal
Deel dit artikel: