Onze laatste liverecensie.
Onze laatste albumrecensie.
Ons laatste interview.
Onze laatste video.
Van 15 tot en met 18 april neemt het internationaal vermaarde stoner/doom/avant-garde metalfestival Roadburn opnieuw bezit van het Tilburgse 013. Zoals gebruikelijk is het aanbod over de gehele linie weer om van te watertanden - het festival was niet voor niets binnen een halfuur uitverkocht - maar met name de tweede dag belooft een bijzondere aangelegenheid te worden. Na David Tibet (2008) en Neurosis (2009) is namelijk de Zwitserse metalpionier Tom Gabriel Warrior (echte naam: Fischer) bereid gevonden om de rol van gastcurator op zich te nemen.
Fischer, die een kwart eeuw geleden de basis legde voor wat nu extreme metal heet, stond immers nog in het krijt in Tilburg. In 2008 was hij met zijn herrezen Celtic Frost geprogrammeerd als hoofdact op Roadburn, maar bezorgde hij de organisatie de nodige hoofdbrekens door een paar dagen voor het festival definitief de stekker uit de band te trekken. De Wiedergutmachung van Fischer tijdens de komende editie liegt er niet om: niet alleen stelde hij onder de naam Only Death Is Real het gevarieerde programma voor de vrijdag samen, maar hij gunt Roadburn bovendien de primeur van het eerste officiële optreden van zijn nieuwe band Triptykon, die onlangs debuteerde met het verstikkend duistere Eparistera Daimones.
Potsierlijk koffietafelboek
Vorige maand verscheen van Fischers hand ook al Only Death Is Real: An Illustrated History of Hellhammer and Early Celtic Frost (1981-1985), een protserig maar interessant boek over het prille begin van zijn carrière. Dat Fischer er een nogal potsierlijke en hoogdravende manier van spreken en schrijven op nahoudt was bekend, maar zelfs voor zijn doen is deze bandbiografie een sterk staaltje zelfmythologisering: een luxueus uitgevoerd koffietafelboek van driehonderd zwarte bladzijdes, voor een groot deel gevuld met paginagroot opgeblazen grofkorrelige amateurfoto's en zelfgemaakte flyers, over een cultband (Celtic Frostvoorloper Hellhammer) die maar twee jaar heeft bestaan en niet één keer heeft opgetreden.
Daar komt nog bij dat de Hellhammer/Celtic Frostmythe al genoegzaam bekend was: een stel destijds verguisde, maar hun tijd ver vooruit zijnde Zwitserse snotapen creëert onder invloed van Venom een ongehoord primitief en extreem antwoord op de New Wave of British Heavy Metal. Hun twee demo's en twee ep's beïnvloeden talloze latere death-, thrash-, grind- en doommetalbands (en zelfs grungers als Nirvana en Melvins), maar vormen bovenal de blauwdruk voor de roemruchte tweede blackmetalgolf uit Noorwegen begin jaren negentig. Zelfs de inmiddels tot cliché verworden visuele component van corpse paint, occultistische parafernalia en het in volle wapenrusting poseren in donkere bossen werd al geperfectioneerd door Fischer en co., zo blijkt uit de vele foto's in Only Death Is Real. In al hun knulligheid vormen die overigens een prettig prozaïsch tegenwicht voor de gezwollen toon in de teksten.
Gefrustreerde visionair
Toch biedt het boek behalve een amusante trip down memory lane ook een paar cruciale inzichten, juist ook in combinatie met het nieuwe Triptykonalbum. Beide tot epische proporties opgeblazen werkstukken zijn zowel een voortzetting van als een afrekening met de diffuse erfenis van Hellhammer/Celtic Frost, en laten zien dat de voornaamste drijfveer van Fischer anno 2010 eigenlijk nog steeds dezelfde is als dertig jaar geleden: verbeten vechten tegen de omstandigheden, de boze buitenwereld, miskenning én het eigen onvermogen om grip te krijgen op dit alles. Wat dat betreft heeft Fischer zijn artiestennaam goed gekozen.
Fischer meet in de bandbiografie nog maar eens breed uit hoe hij op alle fronten gefrustreerd werd in zijn vastberaden streven om zijn 'morbide visie' tot wasdom te laten komen: zijn miserabele jeugd als eenzame zoon van een motorcrossende vader en een juwelen smokkelende moeder, het gebrek aan goede, ambitieuze muzikanten in zijn nietige dorpje, het algehele isolement van de Zwitserse metalscene, onbegrijpende producers, dwarsliggende platenmaatschappijen en de beruchte vernietigende kritieken in de metalzines, die Hellhammer unaniem bombardeerden tot de slechtste band aller tijden. Ook Fischer zelf was allerminst tevreden over het amateurisme en de gemankeerde output van Hellhammer, en hij keek dan ook jaloers naar de technische vaardigheden, hoge productiestandaard en voorspoedige carrière van Amerikaanse tijdgenoten als Metallica en Slayer.
De kracht van de beperking
Het beeld van de onbegrepen visionair dat Fischer van zichzelf schetst is, zoals het een grondlegger van de black metal betaamt, egocentrisch, deterministisch en af en toe ronduit apocrief. Hij mag dan gitaar hebben leren spelen aan de hand van Black Sabbaths Vol. 4, maar voor het relativeringsvermogen van Tony Iommi, die volmondig toegeeft dat zijn minimale stijl voortkwam uit het feit dat hij een paar vingertoppen mist, is in het universum van Thomas Gabriel Warrior geen ruimte. Daardoor ziet hij over het hoofd dat de onderscheidende en revolutionaire kwaliteit van zijn oorspronkelijke werk juist ook zit in de beperkingen, de onhandigheid en het primitivisme.
De rudimentaire riffs, het groezelige gitaargeluid, de oncontroleerbare feedback, de lompe groove, de hakkelende timing, zelfs de grunts in steenkolenengels; Hellhammer en de vroege Celtic Frost ontlenen hun zeggingskracht en authenticiteit aan het stroomopwaarts roeien met de riemen die je hebt. Meer nog dan Celtic Frosts latere gedurfde flirts met avant-garde, wave, gothic en elektronica, zorgde Fischers muziek uit de eerste helft van de jaren tachtig voor een nieuwe esthetiek van extreme metal, waarbij negatieve kwaliteiten pluspunten worden: lelijk, ziek, bruut, aardedonker. Het teruggrijpen op oerband Black Sabbath maakt het ook tot een wezenlijk Europese stijl, uit de Oude Wereld, regressief, bijna primordiaal. Daarin verschilt Hellhammer/Celtic Frost van de Amerikaanse thrashers, die vooral met een extra dosis snelheid en agressiviteit voortborduurden op de technische finesse en adrenalinerush van de New Wave of British Heavy Metal.
Rancune versus melancholie
De ironie dat latere Noorse blackmetalkopstukken als Darkthrone en Burzum, die met hun tremolo picking en blastbeats technisch nota bene veel verder waren, bewust de inferieure necroproductie van Hellhammer gingen nastreven, lijkt voor Fischer nog steeds moeilijk te bevatten. Toch komt hij met Only Death Is Real, al is het dan schoorvoetend, in het reine met zijn 'jeugdzonde' Hellhammer, waar hij zich tot voor kort immers steevast in niet al te lovende bewoordingen, of liever nog helemaal niet, over uitliet.
Het is verleidelijk om deze gedeeltelijke omslag toe te schrijven aan de meest recente (en de zoveelste) beschaming van Fischers vertrouwen: zijn conflict met drummer Franco Sesa betekende in 2008 niet alleen het einde van Celtic Frost, maar vooral ook een pijnlijke breuk tussen Fischer en zijn aloude Hellhammerzielsverwant, bassist Martin Eric Ain. Waar het ziedende Eparistera Daimones het werk is van de vertrouwde rancuneuze, getergde en haatdragende 'warrior', onthult het bitterzoete relaas in Only Death Is Real tussen de regels door zowaar een nostalgische kant van Fischer; een man op leeftijd die - na weer een klap in zijn gezicht - lijkt terug te verlangen naar onschuldiger tijden en wat milder kan zijn in zijn oordeel daarover.
Terug naar de duisternis
In dat licht is het ook geen verrassing dat hij met Triptykon prompt voor het eerst in zijn carrière twee keer dezelfde plaat heeft gemaakt. Eparistera Daimones moest naar eigen zeggen "as close as humanly possible" klinken zoals Celtic Frosts zwanenzang Monotheist. Dit voor de man die in het woelige verleden geregeld als zijn credo liet optekenen: "Ik omarm verandering, verandering is het leven." Nu is het motto nadrukkelijker dan ooit "only death is real", en heeft hij met Triptykon zijn muziek teruggebracht tot de kern, tot datgene wat hij, door zijn doorzettingsvermogen in een dertig jaar durend gevecht met de omstandigheden, als geen ander aan de metal heeft toegevoegd: duisternis.
(Foto: Shelley Jambresic)
http://www.kindamuzik.net/achtergrond/tom-gabriel-warrior/tom-gabriel-warrior-het-gevecht-om-de-duisternis/20033/
Meer Tom Gabriel Warrior op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/tom-gabriel-warrior
Deel dit artikel: