Onze laatste liverecensie.
Onze laatste albumrecensie.
Ons laatste interview.
Onze laatste video.
In 1980 ontstond Einstürzende Neubauten uit een spontaan, dadaïstisch getint optreden van een paar Berlijnse krakers. Kort nadat in mei 1980 die Kongresshalle, das Haus der Kulturen der Welt, oftewel het Berlijns naoorlogse congresgebouw was ingestort. Dat gebouw was nog wel een gift van de Amerikanen. Als symbool voor een (nieuwe) vriendschappelijke relatie tussen Duitsland en de Verenigde Staten. De arcade van het gebouw bleek, na 23 jaar volharding, te strak gespannen en stortte genadeloos in. Deze gebeurtenis vormde voeding voor de naam van een, zo bleek later, grootse band. Want nu inmiddels, anno 2005, zijn de nog steeds alive and kicking Neubauten uitgegroeid tot een begrip. Waarin is ons een raadsel, als je ‘pop’ zegt vind ik het prima, maar ook ‘industrial’ is fine with me. Allebei is ook waar. En het geeft ook niet waarin. De status ‘begrip’ heeft Neubauten toch echt wel. In een duistere hoek.
Vogelvlucht
Wel gek eigenlijk, termen als ‘pop’ èn ‘industrial’ zal je niet vaak in dezelfde zin tegenkomen wanneer je één band omschrijft. ‘Pop’, als in muziek van het alledaagse, ‘industrial’ juist als muzikale uiting tegen al wat conventionele muziek je oplegt. ‘Pop’ als overstroom, dan is ‘industrial’ de onderstroom. Wat is hier aan de hand? Wel, aan het begin van de jaren ’80 levert Neubauten zijn bijdrage aan de invulling van een genre dat dan nog vers en vrij van dogma’s is: industrial. Denk aan het kille debuut Kollaps (1981) en een bruut Halber Mensch (1985).
Voorzien van een slaginstrumentarium waarmee je normaliter je hoogslaper in elkaar knalt, of wat je vindt tijdens een nachtje trippend dwalen door de dokken. Verder werkt de band dan al met powerloops en samples, een degelijke samplemachine bestaat nog niet. Huidige stromingen als house, hiphop en r&b kunnen niet meer zonder.
Neubauten nu staat voor typische elektronische èn akoestische muziek met veelal Duitse, maar ook Engelse songteksten, poëtisch en filosofisch, zacht, hard, droevig en vrolijk. De ruwe muzikale uitspattingen uit de beginperiode hebben gaandeweg een meer genuanceerde vorm gevonden. Iets wat het ware industrialhoofd met een nauwgezette voorkeur voor bruut misschien heeft teleurgesteld, mij niet. Het is niet ten koste van eigenheid of spanning gegaan. Ook zijn buitenissige slaginstrumenten nog steeds aanwezig. Alexander Hacke, bas en elektronica, deed onlangs iets met een winkelkar. Ja, allicht, ageren tegen muzikale conventies is verdwenen. Maar dat komt eerder door de verwijding van pop. Industrial nu gaat niet meer over het breken van conventies, dat is toen al gebeurd. Nu is het gewoon muziek. Het popkarakter wordt bevestigd door de diversiteit van muzikale (sub)culturen waaronder je Neubautens fanatieke supporters vindt. Je kan van blues houden. En van Neubauten. Je kan van techno houden. En van Neubauten. Kan je van schlagers houden? En van Neubauten? Je weet het niet. Geeft niets. Pop dus. Volbloedpop. Pop als toonkunst middels elementen uit het alledaagse. Lang leve de winkelwagen!
Ontdekken
De nuance die Neubauten in zijn muziek heeft aangebracht komt voort uit de drang naar innovatie en hang naar uitdaging. Een reis in een zelf gekweekt genre op zoek naar het schoonste. Neem Silence Is Sexy, uit 2000. Een album dat hoog zweeft in ijle sferen en toch liefdevol en o zo subtiel. Silence Is Sexy en Sexy Is Spannend! Een hoogtepunt in een speurtocht waarin de rode draadjes leiden naar muzikale poëzie. Alexander Hacke zegt zelf over musiceren en die drang naar exploratie: "Ik doe wat ik doe, muziek maken, omdat ik geen andere keuze heb. Althans, zo voelt het. Ik kan mij niet omdraaien en compleet iets anders gaan doen. Ik denk dat dat het credo van iedere artiest is, een artiest doet wat hij doet omdat hij niet onder zijn wil uitkomt. Hetgeen wat ik doe, doe ik om over mijzelf en over het subject muziek te leren, om muzikaal en als persoon te groeien. Dan probeer je ook nieuwe dingen, dan zoek je dingen uit. Dynamiek in de uiting is inherent aan de drive tot groei en leergierigheid."
Heiligdom
Alexanders drift tot exploratie vertaalt zich na 25 jaar Neubauten in zijn solodebuut. Sanctuary is in mei 2005 verschenen. Of debuut, niet helemaal, ik negeer dan wat rariteiten op zijn naam. Alexander haast zich te zeggen dat hij altijd al op zichzelf muziek heeft gemaakt, los van Neubauten. "Geheel afhankelijk zijn van de band zou ik volgens mij niet trekken. Wij allemaal niet trouwens. We hebben allemaal zo onze eigen muzikale bijdragen bij andere bands of op onszelf. Mijn idee voor Sanctuary was een reis. Een album maken op een manier zoals een filmregisseur een roadmovie maakt. De film en de karakters worden onderweg geschreven en vorm gegeven. Wanneer ik reis, en dat gebeurt vaak, heb ik altijd iets bij me om muziek mee te maken, om op te nemen en te editen. Ik denk dat het helemaal niet meer nodig is om albums in een officiële studio te produceren, sterker nog, ik denk dat veel muzikanten maar half zo goed spelen in een officiële studio."
Helemaal solo is Sanctuary eigenlijk niet. Zoals het hoort in een roadmovie ontmoet Alexander verschillende muzikale vrienden onderweg en maakt daar muziek mee. Het resultaat is zeker een muzikale trip. Een trip met veel indrukken. In een brommerige bui zou ik zeggen te veel indrukken. Er is weinig muzikale consistentie in dit album te ontdekken. Behalve dan een aanhoudend: “Ha, kijk, hier ben ik dit tegengekomen! En hier dit! En kijk, hier nog meer leuks!” Dan wel op een minder uitgelaten manier dan ik hier doe voorkomen. Een ratjetoe van metal, doemdance, surf, soundscape en tribal. Gelukkig ben ik geen dikke brompot. Zonnig als ik ben zeg ik: "De schoonheid van Sanctuary zit hem in de wijdsheid van muzikale associaties, de schoonheid zit hem in de trip, in het onderweg zijn, in de spiritualiteit achter spontaniteit en toeval die het album ademt. En, gewoon, de lol van muziek maken." Maar echt onder de indruk van deze trip ben ik toch niet.
Ende Neu?
Is deze nieuwe stap, misschien onbewust, een anticipatie op het einde van de reis der Neubauten? Onbewust? Dat hoeft natuurlijk niet, het één sluit het ander niet uit. Genoemd reisgenootschap bestaat al 25 jaar lang in gezonde harmonie naast de individuele uitingen van de reizigers. 25 jaar! Een zilveren huwelijk, bah. Maar petje af. Alexander geeft wel toe dat in 2000 de gedachte aan een einde wel speelde. Toen gelukkig, na Silence Is Sexy, vonden de bauten motivatie in een nieuw project. Muziek uitbrengen onafhankelijk van de platenindustrie, afhankelijk van de donaties van fans. En met behulp van Internet. Het Internetproject bestaat (voorlopig) uit drie fasen welke ieder een exclusief album voor de donerende fan zal opleveren. Deze fan kan ook vanachter zijn monitor meekijken in de studio van Neubauten. Commentaar leveren, kritiek uiten. Of daar wat mee gedaan wordt blijft voor mij onduidelijk. Het eerste album is inmiddels al bezorgd bij fans, fase 2 bevindt zich in de afronding. Aan de derde fase wordt begin 2006 begonnen. Voorlopig nog even door dus.
Wat vindt Alexander in zijn Sanctuary wat hij niet meer bij Neubauten vindt? "Binnen Neubauten is een soort van familiaire band ontstaan. Communicatie binnen Neubauten heeft iets zeer exclusiefs gekregen maar ook iets hermetisch geslotens. We kennen elkaar ongelooflijk goed, je weet inmiddels heel goed op welke manier je iets brengt binnen de band. Communicatieve strategieën zijn volledig uitgekristalliseerd. Emotionele onderwerpen worden eigenlijk gemeden. Een tekenend voorbeeld voor de vaste vorm van communicatie: In 1997 kwamen Jochen Arbeit en Rudi Moser bij de band. Ondanks het feit dat zij al geruime tijd bandvrienden waren hadden zij tijd nodig om te wennen aan de gewoontes die binnen Neubauten vanzelfsprekend waren geworden. Wanneer je muziek maakt met nieuwe vrienden, muzikanten die je nog niet zo goed kent, geeft dat de vrij- en openheid van elkaar leren ontdekken. Nog niet goed weten je wat je aan elkaar hebt, geeft gezonde spanning."
Einstürzende Nomaden
De reis van Neubauten door geïndustrialiseerd landschap typeert zich door een nomadisch karakter. De reis wordt continu voortgestuwd door een drift verder te willen, niet de huidige weide volledig uit te nutten. Ergens moet een uitdaging te vinden zijn. Een nieuwe uitdaging welteverstaan, als je op de kermis in de spin bent geweest ga je daarna naar het spookhuis. Niet nogmaals in de spin. Misschien ik wel, maar Neubauten niet. "We zouden niet erg innovatief zijn als we zouden blijven doen wat we twintig jaar geleden al deden, toch?" Innovatie, vernieuwing is een voorwaarde waar aan voldaan moet worden, wil de muziek uit Neubauten vloeien. De meest recente gezamenlijke uitdaging is gevonden in een nieuwe aanpak, het Internet. Zonder die uitdaging, was er dan nog wel Neubauten geweest? Had Alexander dan niet nu al zijn tweede album uitgebracht? Gissen, raden, nattevingerwerk. Ik weet het niet. Nu doet koning Inventiviteit nog steeds zijn zegje.
Alexander Hacke zelf verrast met een debuut dat eigenlijk genreloos is. Had ik een platenwinkel, geen idee in welk schap Sanctuary zou belanden. Deze start van Alexander Hacke doet wat dat betreft denken aan de start van Neubauten toen. Een stuk minder uitgesproken, dit album raakt van alles en daardoor minder. Maar het volgende zou zomaar een juweeltje kunnen zijn met al die onvoorspelbaarheid. Het zal mij benieuwen.
http://www.kindamuzik.net/interview/alexander-hacke/na-25-jaar-einst-rzende-neubauten-verschijnt-alexander-hackes-solodebuut/10373/
Meer Alexander Hacke op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/alexander-hacke
Deel dit artikel: