Onze laatste liverecensie.
Onze laatste albumrecensie.
Ons laatste interview.
Onze laatste video.
Voor grootmeesterlijk pianist Pierre-Laurent Aimard ging het jaar niet feestelijk van start. Jarenlang werkte hij nauw samen met componist en dirigent Pierre Boulez, die een paar dagen voor dit concert overleed. In diepe rouw afzeggen, was geen optie. Niet alleen omdat Aimard een bijzondere relatie heeft met het Muziekgebouw - mede vanwege een jubelend onthaalde fenomenale uitvoering van Debussy in 2013 - maar ook daar de muziek moet en zal spreken; dat deed het voor Boulez, in elke vezel van zijn wezen. Het weefwerk van eenzelfde soort strengen en draden, met kloppende muzikale slagaders, draagt Aimard uit.
Aimard is gekend van zijn adembenemende uitvoeringen van modern pianowerk, zoals Boulez, Messiaen en Ligeti. Wat kan hij toevoegen aan de canon met interpretaties van het werk van Beethoven? En waarom zouden wij dat hier bespreken? In dit programma koppelt de Fransman Beethoven aan Karlheinz Stockhausen. Nadrukkelijk wijst hij de weg: Beethoven mag dan inmiddels gefundenes Fressen zijn en bij het Kruidvat te koop zijn, hij was een vernieuwer pur sang, ontmoette tegenstand en afkeuring en ploeterde noest door. Voorwaarts! En nu? Nog steeds wordt zelfs bij het overlijden van Boulez genoteerd dat hij volgens de goegemeente toch vooral 'plink-plonk'-muziek schreef. Eenzelfde lot is Stockhausen beschoren. Daar denken we over tweehonderd jaar heel anders over. Dat kun je nu al horen.
Graag wijst dit magazine op de nieuwste ontwikkelingen in de muziek; de veelal nog niet ontdekte pareltjes, vaak voordat het grote publiek erop duikt, zo dat al gebeurt. Met Stockhausen is dat niet anders. Beluister diens werk! De intensiteit en vernieuwingsdrift, de geestdrift in expressie en de rijkdom van muzikale elementen, dit alles bombardeert de oren met een volstrekt nieuwe taal, het toont ongehoorde horizonnen, nog steeds: ook vijftig jaar na compositie. In een tijd waarin kabbelspel als van Lubomyr Melnyk of klatergouden kitsch, zoals opgedist door Nils Frahm, opgeld doet, is Stockhausen nog steeds de rebelse radicaal. Maar goed, even visueel: Mondriaan en Rothko zijn inmiddels omarmd, maar over Jackson Pollock of Sigmar Polke wordt meesmuilend gegrinnikt. Nee, dan de terugkeer naar de figuratie zoals in het werk van Marlene Dumas.
Het is dit soort regressie waaraan Aimard niet doet. Punt. Gewoon niet. Geen dogma's echter, met onderzoekende toewijding in het vizier trekt hij de werelden van de vernieuwers binnen met een open blik; hij stelt zich open en gaat op in hun wezen, die vezels. Het lijkt wel alsof Aimard vanuit de toekomst plukt, met accenten van nu, van wat nog komen kan, werken van vijftig of tweehonderd jaar geleden actualiseert. En elke tel verrijkt met eigen euforie over de rijkdom die daarin schuilt. Openstellen dus en deze klanken met gunning brengen. En nee, dat kan je neefje van zeven niet.
Beethovens Pianosonate No. 23 krijgt van Aimard een puls mee die zo sterk ritmisch geaccentueerd is dat er een minimal-musicmantra in doorschemert. Glijdende Schwung wordt fel opgedeeld, bijna tot kernachtige, spitse statements gehakt waarin de Franse slag het wint van pompeus en grof Duits geweld. Maar bovenal scheurt klaterende helderheid de notenvloedgolf open en er klinkt een diep beleefde nieuwsgierigheid naar licht uit de duistere toonzetting in door.
Net wanneer het publiek in al even klaterend applaus wil uitbarsten, pakt Aimard door, naar Klavierstück IX van Stockhausen. Inzet en concentratie eist de componist, zowel van pianist als van luisteraar, maar dat hoeft niet stram. Welnee: Aimard serveert met genoegen, met een glimlach en met gekrulde wenkbrauwen. Strengheid in de compositie krijgt gezelschap van bezwerende intensiteit en vloeiende progressie, waarin kleuren en timbres bruusk wisselen of botsen; bloedstollend spannend, als een thriller en rollercoaster ineen - het hart dat als een razende tekeer gaat, waar het stuk zelf geen hartslag, geen maatverdeling kent.
Beethoven en Stockhausen liggen dus helemaal niet zo ver uit elkaar. De koppeling blijkt lichtelijk logisch zelfs. En een goed programma is klaar, af. Het behoeft geen toetje, kers, toegift. De staande ovatie brengt Aimard echter terug. De omstandigheden zijn ernaar, zo zegt hij, om stil te staan bij Boulez. Aimard speelt diens Notations: 9. Lointain - Calme, bezonken, bedachtzaam en toch dichtbij, alsof de spaarzame aanslagen naar de piano zijn gedwarreld uit een ver verwijderd oord, geïnternaliseerd tot en met. Lang laat Aimard de vingers roerloos boven het klavier hangen, uit eervol respect voor Boulez. Die momenten uitgesteld applaus, de zeggingskracht van de stilte, de rust en de ruimte, als de laatste resonantie van de klankkast al is weggestorven, onderstrepen de gedeelde, wervelende passie voor muziek als feest voor het oor. Dubbel, dwars en compromisloos.
http://www.kindamuzik.net/live/pierre-laurent-aimard/pierre-laurent-aimard/26479/
Meer Pierre-Laurent Aimard op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/pierre-laurent-aimard
Deel dit artikel: