Onze laatste liverecensie.
Onze laatste albumrecensie.
Ons laatste interview.
Onze laatste video.
Vrijwel iedere zichzelf respecterende Nederlandse krant, muziektijdschrift of muzieksite publiceerde de afgelopen maanden iets over Ultra. Hiermee kreeg het fenomeen meer aandacht dan het in zijn korte bestaan (1980-1981) ooit kende. Terecht, want het is een van de spaarzame periodes in de Nederlandse popmuziek waarin echt het experiment gezocht werd. Vanuit Ultra ontstonden het blad Vinyl, vrije radio- en tv-stations (WHS, Rabotnik), kunstgaleries zoals Living Room, dwarse festivals zoals Tegentonen en het plaveide de weg voor de Nederlandse dancescene (Mazzo, Roxy).
Dertig jaar later wordt Ultra geëerd met diverse avonden in verschillende Nederlandse steden, met boeken en tentoonstellingen. De afsluiting van Ultra 2012 vindt uiteraard plaats in Amsterdam, eveneens Ultrahoofdstad in die jaren. Het levert een boeiende reis terug in de tijd op, met een foto-expositie, zeldzame archiefbeelden, een tentoonstelling van materiaal zoals tegenwoordig onvindbare cassettes van obscure Ultrabands én natuurlijk optredens.
De avond moet duidelijk nog op gang komen bij het eerste optreden. Het is Tobacconists dat voor een vrijwel lege theaterzaal staat. Het trio maakt electro-akoestische muziek, afgewisseld met spoken word. Scott Foust, al sinds de no wave van eind jaren zeventig actief in de muziek, wisselt deze voordrachten af met Mike Popovich. Het duo brengt een ode aan het roken, met bij momenten spitsvondige teksten over de roker die tot paria verworden is of het maatschappelijke kostenvoordeel dat vroeg overlijden van rokers heeft. Ze lezen vrijwel alles van papier, zodat contact met publiek ontbreekt. Frans de Waard zorgt met behulp van laptop en knoppen voor korte, afwisselende intermezzo's gestoeld op bijvoorbeeld noise, musique concrète of orkestmuziek. Een eigenwijze opmaat voor de rest van Ultra 2012.
In de Oude Zaal is het wat drukker. Daar halen Toon Bressers en Younes Riad Nederpopklassieker 4our Clicks van Nasmak door de mangel. Bressers, oud-drummer van deze legendarische band, gebruikt hiertoe elektronische percussie. Riad is specialist in geïmproviseerde elektronische muziek. Met keyboard, een soort joysticks en een laptop katapulteert hij de ritmische trancewave van Nasmak naar de eenentwintigste eeuw. Rond Riads razendsnelle beats en samples produceert Bressers inventieve ritmes. Zo ontstaat, met boeiend samenspel, een hedendaagse versie van de muziek die dertig jaar geleden zijn tijd al vooruit was.
Toen in Nederland eind jaren zeventig punk de kop opstak, experimenteerde Truus de Groot [foto onder] met een kraakdoos, andere elektronica en speelgoedinstrumenten. Haar muzikale project kreeg de naam Plus Instruments, waarin bandleden kwamen en gingen. Toon Bressers was een van hen. Hij neemt wederom plaats achter de elektronische drumkit. Younes Riad en Liesbeth Esselink komen eveneens langs om de beats aan te dikken. Toch is het De Groot die de hoofdrol speelt, met voornamelijk werk van haar in 2011 verschenen plaat Dance with Me, dat niet zo heel veel verschilt van haar vroegere muziek. Haar kraakdoos doet het nog steeds, de grimmig dreinende elektronische muziek klinkt confronterend. De Groot danst bezwerend, maar haar risicoloze uitstraling en dito teksten nemen wat spanning weg.
In de theaterzaal spelen hedendaagse bands die aan de eigenwijsheid van Ultra kunnen tippen. Het blijkt een goede zet, want de revelatie van de avond is Wooden Constructions [bovenste foto]. De vier Amsterdammers braken hun dansbare postpunk uit over het publiek. De kille muziek, met belangrijke rollen voor een krassende gitaar en ijzige keyboardtonen, klinkt net zoals in bijvoorbeeld 1981. En dat is een compliment, want ze laten de bombastische opsmuk van veel tegenwoordige postpunkbands achterwege. Zanger Gover Meit blijkt een volleerd podiumidioot: met spastische bewegingen en maniakale poses ondersteunt hij zijn vol drama geladen zang. Dit voorjaar verschijnt de debuutplaat van Wooden Constructions. Het moet raar lopen willen ze niet dezelfde succesvolle weg als het verwante Rats on Rafts gaan afleggen.
Een beetje vreemde eend in de bijt is The Tapes. De band maakte met zijn energieke gitaarwavepop geen deel uit van Ultra, maar stemde toch toe in een eenmalig reünie-optreden. Frontman en zanger Rolf Hermsen oogt degelijk in colbertje en spijkerbroek, maar zijn stekelige opmerkingen zijn gebleven. De nadruk ligt op werk van hun best geproduceerde plaat, On a Clear Day. De groep speelt zijn eerste optreden sinds 12 februari 1982, niet in de originele bezetting, en moet er duidelijk inkomen. Naarmate het optreden vordert, komt de klasse van The Tapes anno 2012 toch overduidelijk bovendrijven. Hermsen zingt de intellectuele teksten steeds meer gedragen, het droge basspel en de ingenieuze gitaar- en toetsenkronkels worden steeds onweerstaanbaarder, de elastieken tempo-, ritme- en akkoordenwisselingen maken indruk. Het mondt uit in een scherp 'You Just Can't Sleep'. Natuurlijk is het geen 1980 meer, maar de muziek van The Tapes sprankelt nog steeds zodat van gedateerdheid geen sprake is.
De eer om Ultra 2012 af te sluiten komt uiteraard toe aan 'Mister Ultra' [foto onder] Wally van Middendorp en zijn Minny Pops. Na wat fratsen met verklede vrouwen is het hun beurt om voornamelijk werk van Sparks in a Dark Room uit 1982 voor het voetlicht te brengen. De kille minimal wave behoort tot het donkerste uit de Nederpopgeschiedenis. Van Middendorp zet op de plaat zijn zwaarste walrusstem op, maar het lukt door geluidsproblemen in het eerste deel van het optreden niet om dit live over te brengen. Bovendien klinkt het gedateerd.
Uiteindelijk komt alles goed, maar dan ook echt goed. Het leidt tot een schitterende, bijna dansbare uitvoering van 'Dolphin's Spurt', een inktzwart 'Wong' en een stuwend 'Time'. Van Middendorp stuitert als een flamingo met opgetrokken poot over het podium, draait met zijn lange armen rond en speelt mondharmonica midden in een duister synthwavenummer. Gitarist Mark Ritsema en bassist Pieter Mulder vullen met venijnige postpunkklanken vakkundig de gaten die de elektronica openlaat. Zelfs de theremin wordt uit de kast gehaald. Het laatste optreden van Minny Pops ooit is een meer dan waardige afsluiter van Ultra 2012.
Foto door Kasper Vogelzang (cc)
http://www.kindamuzik.net/live/ultra-2012/ultra-2012/22764/
Meer Ultra 2012 op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/ultra-2012
Deel dit artikel: