Onze laatste liverecensie.
Onze laatste albumrecensie.
Ons laatste interview.
Onze laatste video.
Sommige artiesten wagen zich eens in hun carrière aan een conceptalbum. De uitdaging is groot, eeuwige roem ligt op de loer. Dat het lang niet altijd goed afloopt is niet verwonderlijk. Veel bands weten zich uiteindelijk geen raad met een van tevoren vormgegeven en ingevuld thema, dat ook nog eens een punt maakt. Een concept om het concept lijkt gedoemd te mislukken, omdat er veel voorkennis vereist is. Hoe moet ik mijn thema, mijn visie muzikaal uitbeelden? Wat is de inhoud van het concept, en wat is die inhoud waard? Voor het elektronisch duo Matmos daarentegen lijkt het de enige manier om muziek te maken. Ze hebben meerdere malen bewezen het beste te gedijen in een strak gepland, vooraf uitgedacht kader waarbinnen het creatieve proces moet plaatsvinden.
Het duo geeft telkens de voorkeur aan het werken met een strikt afgebakende opdracht, of een select aantal bouwstenen. Het raamwerk van het geheel moet duidelijk zijn, van tevoren is helder binnen welke grenzen ze zullen gaan opereren, en welke vrijheden ze zich permitteren. Die werkwijze levert per definitie restricties op. Op voorganger A Chance to Cut is a Chance to Cure dwongen Drew Daniels en M.C. Schmidt zichzelf enkel geluiden van chirurgische ingrepen te gebruiken. Ook hun werk voor Björk past in dit beeld. Bijna alle muziek op Björk’s laatste album Vespertine staat op naam van Matmos, maar dat betekent allerminst dat de IJslandse het duo een muzikale vrijbrief heeft gegeven. Björk staat bekend als sterke persoonlijkheid met duidelijke ideeën over hoe haar muziek moet klinken, en trok het tweetal aan om haar visie in muzikale zin zo goed mogelijk vorm te geven. ‘In opdracht van’, in plaats van ‘in samenwerking met’.
Wie afgaat op de groteske kreten die in de media The Civil War al voor het verschijnen omringden, denkt misschien te maken te hebben met één grote muzikale speeltuin. Psychedelische folk meets Terry Riley meets negentiende-eeuwse Americana... In strikt muzikale zin snijden die associaties wel hout, maar als ermee wordt bedoeld dat Matmos zich even zovele vrijheden verschaft dan klopt het niet. Ook een ongewone lawine aan invloeden en verschillende stijlen kan nauwgezet gestructureerd zijn, zo bewijst Matmos eens te meer. Dit is geen aleatorische muziek, elke vorm van toeval is uitgesloten, klinkt uitgesloten. Matmos heeft een broertje dood aan ‘kans’.
The Civil War is op zijn zachtst gezegd een overrompelende plaat. In de eerste twee nummers word je om je oren geslagen met doedelzakken en viool. Het is Matmos’ variant op de middeleeuws klinkende psychedelica die we kennen van bijvoorbeeld The Incredible String Band. Het is jammer dat Matmos op de hoes bij elk nummer nauwgezet vermeldt wie welk instrument bespeelt, want ze kunnen de meest ouderwets klinkende muziek uit de meest moderne apparatuur toveren. Het zou een mooi mysterie zijn geweest. Want het is één van de vele botsingen die The Civil War rijk is, en misschien onbedoeld ook in de titel ligt besloten. Matmos zoekt de confrontatie tussen oud en nieuw, analoog en digitaal, hard en zacht. Tegenstellingen bestaan niet vredig naast elkaar maar gaan elkaar te lijf. Bovendien slagen de twee er goeddeels in om een typering als ‘typisch Matmos’ onschadelijk en onbruikbaar te maken. Dat is precies wat het duo lijkt te willen zeggen: wij zijn anderhalf jaar bezig geweest met een plaat die niemand kon vermoeden.
De blitzkrieg werkt, want hoewel het moeilijk is om de twee openingnummers niet als veredelde intro’s te zien, zorgt de overrompeling ervoor dat je bij de les bent. En de rest van de plaat bij de les zult blijven. ‘Reconstruction’ is de eerste van de twee echte krachtsinspanningen op deze plaat. Het is een wonderlijke compositie die zich, na een begin van kolkende en ongrijpbare chaos, langzaam ontdoet van alle ballast en na enkele sussende gitaarmelodieën bijna in stilte eindigt. Meteen daarna volgt het tweede centrale stuk van de plaat, ‘Y.T.T.E.’ (Yield To Total Elation). Ook hierin zitten weer talloze referenties aan Amerikaanse folk-traditionals verweven. ‘Y.T.T.E.’ begint met een drumbeat die een exacte kopie lijkt van Iggy Pop’s ‘Lust for Life’, om opnieuw – zij het minimaal – technische, 21ste-eeuwse chaos te laten regeren. De botsing tussen oud en nieuw werkt in dit stuk wél. Na de chaos en de strijd komen flarden van ‘Amazing Grace’ voorbij. Het klinkt alsof de trompettist de enige is die het bloedbad heeft overleefd en het koude slagveld vol lijken overziet, om zich onderwijl treurig van zijn taak te kwijten en zijn hoopgevende klanken over de doden te laten vallen.
Helaas blijft de rest van de plaat in kracht achter op ‘Reconstruction’ en ‘Y.T.T.E.’. Er wordt nog een knap staaltje elektronische cut-up van ouderwetse melodielijnen uitgehaald in ‘The Stars and Stripes Forever’. En in ‘The Strugle Against Unreality Begins’ smelten oud en nieuw het meest vloeiend samen, maar het blijft wat onwennig aanvoelen. Het hard omrandde concept waarbinnen het duo zich beweegt wordt ook aan de luisteraar opgelegd. Het is wat het is. Ondanks de overrompeling, ondanks het feest aan geluid en de inventieve composities lijkt de ziel van de muziek zelf geslachtofferd te worden in de strijd die Matmos laat voltrekken. Het thema van The Civil War is buitengewoon veelomvattend en wordt volop benut, maar uiteindelijk lijkt het net niet genoeg. De ziel ontbreekt, of Matmos slaagt er niet in dat wat hen bezielde over te brengen.
Matmos is terug in de tijd gegaan om in het verleden de toekomst te vinden. Het zocht naar innovatieve, uitdagende of juist vergeten muzikale vormen om te verbinden met de muziek van morgen. Het leverde een plaat op die exemplarisch is voor hun onuitputtende zoektocht, vol frisse ideeën en mooie botsingen. Maar tegelijkertijd is het te vaak geforceerde nieuwigheid, omdat de vrije ruimte die ze zichzelf gunnen eng beperkt is. Op het punt van overgave en gevoel schiet The Civil War tekort. Matmos is heen en terug gereisd maar komt uiteindelijk net niet ver genoeg vooruit.
http://www.kindamuzik.net/recensie/matmos/the-civil-war/4429/
Meer Matmos op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/matmos
Deel dit artikel: