Onze laatste liverecensie.
Onze laatste albumrecensie.
Ons laatste interview.
Onze laatste video.
De laatste aflevering van het groots opgezette Amsterdamse Sonic Acts Festival is nog maar net achter de rug als het Stedelijk Museum deel 2 van Hear It! presenteert. Het idee is geluidskunst uit de museale collectie te combineren met bijzondere hedendaagse performance- en installatiekunst waarin geluid (of de afwezigheid daarvan) een belangrijke rol speelt.
De debuuteditie vond iets minder dan een jaar geleden plaats in het Tijdelijk Stedelijk en deze keer is club Trouw - inclusief De Verdieping - de (letterlijke) klankkast voor een avond waarop toehoorders van de ene verbazing in de andere vallen.
Performancekunst uit de verzamelingen van het Stedelijk, De Appel en het NIMk is bijvoorbeeld te zien (en natuurlijk: horen) in de film Freeing the Voice van Marina Abramonic. Hierin verliest zij schreeuwend allengs haar stem. Het moment waarop dat gebeurt, zie je noch hoor je, al merk je heel goed dat ze aan het eind van haar krachten raakt. Iets wat vaker voorkomt in Abramonics werk. Andere manieren van werken met stem en lichaam zijn te vinden bij Charlemagne Palestine en Bruce Nauman. Eerstgenoemde zoekt met behulp van een lang aangehouden, harde toon zijn weg in een groot huis. Hij brult als een bezetene, terwijl de verschillende resonanties van de ruimtes zijn stem subtiel veranderen. Nauman loopt bijna een uur rondjes in zijn atelier. Hij geeft met het geluid van zijn voetstappen bijvoorbeeld het verloop van de tijd weer - als je zijn passen zou tellen - en met een beetje goede wil herken je er tegelijk ook een ritme in.
Het Trouwgebouw zelf wordt ook nadrukkelijk ingezet door diverse kunstenaars. Zo ving de Pool Peter C. Simon de resonantiefrequentie van het gebouw en vertaalde deze in een installatie die opgebouwd is uit een grote speaker en drie schijnwerpers. Door een laag water in de speaker en de infrasone geluiden die dit voortbrengt, projecteren spots in het water patronen op de muur die voortdurend veranderen. Tegelijkertijd worden historische opnamen uit Trouw afgedraaid, wat resulteert in een spannend samenspel.
Zeno van den Broek weet als architect absoluut raad met gebouwen en ruimtelijke beleving. In een kleine doorgang - waar vroeger papier werd opgeslagen - loopt de bezoeker in een veld van resonanties, die zijn afgeleid van specifieke eigenschappen (zoals afmeting en gewicht) van de diverse papiersoorten die men in de drukkerij gebruikte. Terwijl je heen en weer wandelt, verandert het klankbeeld voortdurend, wat de waarneming van de ruimte beïnvloedt. Het ene moment lijkt zij minder smal te worden en het andere juist benauwender, alsof een grote rol krantenpapier en een vloeitje elkaar afwisselen.
Bij tijd en wijle rollen dreunende, harde bastonen door het gebouw. Ze zijn afkomstig uit de installatie Ri'zound van Jakob Kirkegaard. Hij neemt de ruimte op, speelt die geluiden weer af in de ruimte en neemt ze opnieuw op. Op deze manier komt hij tot een verdichting in het geluid die uiteindelijk het gebouw zelf op zijn grondvesten doet schudden in een nieuwe resonante frequentie. Waar het menselijk gehoor normaliter zo'n resonantie niet oppikt - laat staan dat het oog dit opvangt - maakt Kirkegaard haar sonisch waarneembaar: het auditieve equivalent van Simons visualisaties.
De Amerikaanse Mark Bain, meester van de geluidskunst, heeft seismografische apparatuur verspreid door Trouw geplaatst. Tijdens een liveperformance in de grote zaal laat hij signalen van de apparaten samensmelten tot een voorstelling waarin architectuur, ruimte, fysieke beleving, geluid en licht in één groot geheel opgaan. Deze mokerslag maakt het publiek bewust van wat het normaliter niet hoort en alleen zo nu en dan voelt, bijvoorbeeld als er een zware truck voorbijrijdt of wanneer er sloop- of heiwerkzaamheden worden uitgevoerd.
Headliner Alva Noto [bovenste foto] wordt wel eens gekenschetst als een man met rockposes. Daarvan ook in Trouw akte. Evenals van een werkelijk knetterend harde show die bol staat van de glitches, cuts, loops, oscillatoren in overdrive en geluiden uit faxen, telefoons en andere elektronische apparatuur. Alva Noto gebruikt het gebouw dan ook niet per se als inspiratie of als instrument maar als klankkast tijdens het spervuur aan verschuivende ritmes en flitsende visuals dat hij een uur lang door de zaal laat schieten. De nadruk ligt op Alva Noto's recente werk univrs uniscope en hiermee verandert hij de ruimte visueel en sonisch in een breedbeeldcinema van weinig subtiele proporties. Nu is het betonnen casco van Trouw ook niet bepaald subtiel, zodat de slotact zich toch nog aardig weet te voegen naar de kunstenaars die in specifiek het gebouw als uitgangspunt namen.
Met andere kunst van onder meer Gary Hill, Machinefabriek en Sarah van Sonsbeeck in de tentoonstelling neemt de organisatie de gelegenheid te baat alvast Augment It! (over virtuele ervaringen in augmented reality) en Duplicate It! (over reproductie van kunst) - respectievelijk in mei en juni 2012 - aan te kondigen. Na deze avond vol sonisch avontuur beloven deze evenementen de opgaande lijn alleen maar verder voort te zetten.
Foto's Ernst van Deursen
http://www.kindamuzik.net/live/hear-it/hear-it-part-2/22819/
Meer Hear it! op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/hear-it
Deel dit artikel: