• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

Zwan I.M.

Zwan is niet meer onder ons. Wat heeft deze "supergroep" nu eigenlijk opgeleverd? Een sammenvattend In Memoriam.

Tekst: Sven Schlijper

Publicatiedatum: 27 september 2003

Op 11 november 2001 speelde een groepje her en der vandaan geplukte muzikanten voor het eerst samen. Totaal low key, zonder enige ruchtbaarheid eraan te geven en min of meer als backing band op een chique aangelegenheid. Een debuut waar niemand van de huidige volgelingen bij aanwezig was. Anders was dat wel een paar dagen later toen het zweet alweer van de muren droop. Zwan was gestart met een eerste kleinschalige tournee en ladingen Smashing Pumpkins-adepten volgden dweepziek hun kale voorganger. Want Zwan was het nieuwe bandje van Billy Corgan. Deed de man eerst nog omstandig de moeite om Zwan te lanceren als een familieband; een groep met warme gevoelens, spelend voor de lol, levend voor de muziek, dezelfde Corgan gaf vorige week maandag koeltjes toe dat Zwan al tot het verleden behoort. Na eerst een groot deel van de eerste grote Europese tournee afgezegd te hebben om vage redenen en het vertrek van de bassbabe Paz Lenchantin, ligt de familie gebrouilleerd uit elkaar. De reden? Ach, er zou van alles en nog wat aan de hand zijn geweest; we zullen het misschien wel, misschien nooit weten. In ieder geval bleek de spirit en het commitment van de medebandleden niet genoeg te zijn voor Corgan. Met lichte heimweevolle stem sprak hij over de do-or-die-mentaliteit ten tijde van Smashing Pumpkins en hoe hij zijn muzikale "vrienden" van Zwan tijdens opnamens en de tournee pas echt had leren kennen. Gezellig zal dat wel niet geweest zijn.

Okee, Zwan ligt dus uit elkaar. Niemand die daar echt wakker van zal liggen in de muzikale wereld van vandaag de dag; waarin een retrokutband na jattend rijkeluisvolk van genialiteit wordt beticht. Vreemd is de breuk wel. Een originele supergroep met megatalenten - niet in de laatste plaats achter de drumkit - die er zo snel de brui aan geeft. Een drummer die me deze zomer nog doodleuk allerlei toekomstplannen uit de doeken doet tijdens een interview. Waarna amper een weekje later de tournee tot een abrupt einde komt.

De erfenis van Zwan dan? Een redelijk album in de vorm van Mary, Star of the Sea waarvan toch vooral de frisse wind die – voor de afwisseling – ook eens rond Corgan kon waaien opviel. En natuurlijk het wonderschone, epische titelnummer. Voor de rest een verzameling aardige poprocksongs. Een plaat die niet echt beklijft, maar ook absoluut geen draakis. Een beetje ertussen in dus, zo blijkt na verloop van tijd.

Wat boven elke twijfel verheven is, is de live-ervaring van Zwan. Strakke, oorverdovende concerten met op hol geslagen muzikanten die het vuur uit de sloffen speelden en met totaal niet modieuze nummers menige zaal totaal overhoop knalden. En wat daar dan vooral in opvalt, is het feit dat de niet-albumtracks meteen de memorabelste blijken. 'Riverview', 'Friends as Lovers, Lovers as Friends', 'Spilled Milk' zijn allemaal echte toppers. En die staan niet op die plaat!

Naast de keiharde rockkant had Zwan ook interesse in het zoetere, ingetogen akoestische werk. Een DVD zou nog uitkomen, maar dat kunnen we nu ook wel vergeten. Hoe het ook zij, Zwan speelde ooit een serie dramatisch kleine unplugged shows in de VS. Tussen wat ongein her en der, zaten ook daar pareltjes tussen. De b-kantjes van de beide singles die Mary, Star of the Sea heeft voortgebracht getuigen daarvan. Eén band, meerdere gezichten. Tegenwoordig ook niet echt vaak gezien. Toch is het einde verhaal. En de orde van de dag? Corgan gaat zich storten op solowerk en droeg vorige week zijn gedichten voor. In 2004 staan een EP met Chicago-nummers gepland (waaronder hopelijk 'Riverview' en 'El-A-Noy'), met later dat jaar een heuse dichtbundel en soloalbum. Drummer Chamberlin zal als vanouds onmisbaar blijken en hieraan dus wel zijn bijdrage leveren. Daarnaast gaat dit drummonster werken aan een eigen plaat, met onder andere hulp van meesterpianist Mike Garson. Lenchantin speelt met David Pajo's Papa M op de huidige tournee die dit najaar ook Europa en wie weet Nederland zal aandoen. En Matt Sweeney heeft zich onledig gehouden door samen met Dave Grohl te spelen in een project genaamd Probot. En zo heeft iedereen weer wat te doen.

Zoals gezegd; echt wakker liggen over de breuk in Zwan hoeven we niet. Qua releases was het lang niet bedroevend, maar ook niet echt om over naar huis te schrijven. We kunnen Zwan dankbaar zijn dat ze een heel vrije houding ten opzichte van live-opnamens hadden. De wel overweldigende liveshows kunnen we dus nog tot ons nemen. En daar lag toch de kracht van deze vijf. Het is een beetje raar, maar waar. Zwan is niet meer. En Corgan blijkt weer eens een enorme blaaskaak geweest te zijn, met zijn achterlijke uitspraak dat over tien jaar niemand meer over Smashing Pumpkins zou spreken, maar Zwan DE band zou zijn. Dear Billy, er is nog nooit zoveel hunkering geweest naar de Pumpkins als nu. En daar sta je dan, met je halve heimwee, terwijl mede-Pumpkin James Iha met A Perfect Circle de sterren van de hemel speelt. Misschien doet dat genoeg pijn om weer eens echt wereldschokkende muziek te gaan maken. Hopelijk wel.

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/zwan-1782/zwan-i-m/4081/
Meer Zwan op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/zwan-1782